Σκηνοθετείτε το έργο του Ιταλού Ugo Betti "ΚΑΜΕΝΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΣΤΟ ΠΑΡΤΕΡΙ"
[L'Aiuola Bruciata,1952],που ανεβαίνει από τις 3 Μαΐου στην σκηνή Secret Room του
θεάτρου Αλκμήνη. Ήταν δική σας επιλογή, ή σας έγινε πρόταση για το συγκεκριμένο
έργο; Ποια ήταν τα στοιχεία του που σας "δελέασαν" να ασχοληθείτε με αυτό;
Η αλήθεια είναι ότι μπήκα στο πρότζεκτ σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Επειδή ο
συγγραφέας είναι Ιταλός, αρχικά οι ηθοποιοί, δύο εκ των οποίων ήδη γνώριζα, μου
ζήτησαν να τους βοηθήσω να κατανοήσουν καλύτερα το κείμενο. Αρχικά δηλαδή η
συνεργασία μου μαζί τους είχε να κάνει μόνο με την μετάφραση. Αργότερα όμως
συζητήσαμε την πιθανότητα να αναλάβω την σκηνοθεσία με το σκεπτικό ότι ως Ιταλίδα 
και δεδομένου ότι στο παρελθόν είχα ασχοληθεί ξανά με τον Betti, η παράσταση θα
αποκτούσε άλλη δυναμική. Σε κάθε περίπτωση θέλω να τονίσω ότι το τελικό αποτέλεσμα
είναι καρπός ομαδικής εργασίας.

Το κείμενο κινείται παράλληλα σε τρία διαφορετικά επίπεδα: το πολιτικό, το
φιλοσοφικό και το προσωπικό. Δίνεται μεγαλύτερη έμφαση σε κάποιο από τα τρία στην
δική σας παράσταση;
Σε μια πρώτη ανάγνωση το κείμενο του Betti φαίνεται πολιτικό, στην πραγματικότητα όμως
πρόκειται για κάτι πολύ πιο περίπλοκο. Μαζί με τον Τάσο Αντωνίου, με τον οποίο
συνεργάστηκα στην διασκευή του κειμένου, προσπαθήσαμε να φωτίσουμε κυρίως την
υπαρξιακή πλευρά του αξιοποιώντας στο έπακρο όλα τα συστατικά του. Προσωπικά
πιστεύω ότι πολιτική σημαίνει κάτι ευρύτερο, που έχει να κάνει με τον προβληματισμό
πάνω στον άνθρωπο, την ύπαρξη και την κοινωνία. Πάνω στην ζωή γενικότερα.

Διαβάζω στην παρουσίαση της παράστασης: "Το έργο είναι
γραμμένο μεταξύ του 1950 και 1952, σε μια περίοδο όπου η φασιστική λαίλαπα στην
Ευρώπη άρχισε να υποχωρεί." 70 χρόνια μετά, θεωρείτε ότι η λαίλαπα αυτή έχει
υποχωρήσει ουσιαστικά; 'Η μήπως είναι ακόμα ενεργή και επικίνδυνη;
Προσωπικά μου φαίνεται προφανές ότι η λαίλαπα κάθε άλλο παρά σε ύφεση βρίσκεται,
μάλιστα θεωρώ ότι ζούμε σε μια εποχή που μοιάζει επικίνδυνα με το γνωστό παρελθόν.
Πέρα από τις ακροδεξιές κυβερνήσεις στην Ευρώπη και έξω από αυτή, είναι ανησυχητικά
φαινόμενα η έλλειψη κριτικού πνεύματος, η απουσία σκέψης και η τάση προς την
ομογενοποίηση.

"Κατά το συγγραφέα οι νέοι μένουν παθητικοί, απονεκρώνονται ψυχικά, στρέφονται

στα ναρκωτικά, την εφήμερη διασκέδαση και εν τέλει στην αδιαφορία."  Κατά τη

γνώμη σας, συνεχίζει να συμβαίνει αυτό σε ανησυχητικό βαθμό και στην εποχή μας;

Ποιά είναι άραγε τα βαθύτερα αίτια αυτής της "αποσύνδεσης' των νέων ανθρώπων;
Ως προς αυτό είμαι σχετικά αισιόδοξη: οπωσδήποτε οι έφηβοι και οι νέοι απειλούνται από
τους πάσης φύσεως εθισμούς και από την αδιαφορία, κυρίως όταν πρόκειται για την
τεχνολογία, που προσωπικά θεωρώ πολύ επικίνδυνη. Είμαι μητέρα τριών παιδιών, μικρών
ακόμα η αλήθεια είναι, όταν όμως σκέφτομαι το μέλλον τους αυτό που με τρομάζει
περισσότερο είναι ο κίνδυνος να αποξενωθούν από τον πραγματικό κόσμο. Επομένως το
καθήκον μας είναι να προσφέρουμε στους νέους δημιουργικές και ενδιαφέρουσες
εναλλακτικές, γιατί η απόκρισή τους θα είναι ο ενθουσιασμός.

"Ζούμε σε μια εποχή που μοιάζει επικίνδυνα με το γνωστό παρελθόν"

«Η αδιαφορία σκοτώνει. Χρειάζεται ελπίδα για να πάει μπροστά ο κόσμος», έχει πει ο
ίδιος ο Betti. Που μπορούμε άραγε να βρούμε ελπίδα σ' αυτή την δύσκολη εποχή που
ζούμε; Που την αναζητάτε εσείς προσωπικά;

Στις μέρες μας η αδιαφορία έχει να κάνει με την οκνηρία, ενώ η ελπίδα είναι συνυφασμένη
με τον άνθρωπο, είναι ένα φυσικό κίνητρο, που χρειάζεται τροφοδότηση. Είναι χρήσιμο, αν
και δεν είναι αρκετό, να επικεντρωνόμαστε στην επικοινωνία, στην συνύπαρξη, στην
διαλεκτική και την αλληλεγγύη “μην αφήνετε κανένα μόνο του”, καθώς λέει ένας από τους
χαρακτήρες του έργου. Και στην γνώση του άλλου. Πρέπει να καταλάβουμε ότι είναι
μεγάλος πλούτος η δυνατότητα να γνωρίζουμε κάθε μέρα νέους τρόπους ζωής και νέους
πολιτισμούς.

Τι θα θέλατε να "πάρει" μαζί του ο θεατής φεύγοντας από την παράσταση σας;
Ερωτηματικά. Αυτό μου αρκεί.

Άρκετοί θεωρούν τον Betti συγγραφέα σχετικά παραγνωρισμένο, και ανώτερο του
ομοεθνή του Pirandello. Ποια είναι η δική σας άποψη;
Ο Pirandello έφερε μια επανάσταση στο θέατρο, ήταν ένα εκλεπτυσμένο και ανήσυχο
πνεύμα, και ως ηθοποιός είναι ένας από τους δημιουργούς που αγαπώ περισσότερο. Με
εντυπωσίασε το γεγονός ότι ο Betti είναι σχετικά γνωστός στην Ελλάδα, ενώ στην Ιταλία
είναι ένας από τους λιγότερους γνωστούς συγγραφείς και πολύ σπάνια παρουσιάζονται τα
έργα του. Όμως υπήρξε διανοούμενος ευαίσθητος και ενδιαφέρων, κάθε άλλο παρά
απλοϊκός, οπωσδήποτε υποτιμημένος. Και τα έργα του είναι απίστευτα επίκαιρα.

"Καθήκον μας είναι να προσφέρουμε στους νέους δημιουργικές και

ενδιαφέρουσες εναλλακτικές"

Nιώθετε περισσότερο σκηνοθέτης, ηθοποιός ή αισθάνεστε ότι και οι δύο ιδιότητες
υπάρχουν μέσα σας άρρηκτα δεμένες μεταξύ τους;
Ήμουν και παραμένω ηθοποιός. Πιστεύω όμως ότι αυτή μου η ιδιότητα προσθέτει αξία
στη σκηνοθεσία, ή τουλάχιστον χαρακτηρίζει τον τρόπο μου να αντιμετωπίζω τους
ηθοποιούς: δεν είμαι αυταρχική, ακούω τις προτάσεις τους και κατανοώ τις ανασφάλειές
τους. Για αυτό επιμένω ότι η παράστασή μας είναι «συλλογικό» έργο.

Είσαστε επίσης καθηγήτρια θεάτρου στην Ιταλική Σχολή Αθηνών και στο Ιταλικό
Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών. Ποια είναι η άποψη σας για τη νέα γενιά μέσα από τη
συναναστροφή που έχετε μαζί της μέσω της διδασκαλίας;
Όπως είπα προηγουμένως, είμαι αισιόδοξη, τα παιδιά έχουν αξιοσημείωτη τάση προς την
αμφισβήτηση, ταυτόχρονα όμως είναι απίστευτα ευγενικά και ώριμα. Κύριο καθήκον μας
είναι να διαφυλάξουμε τον πλούτο τους και να δημιουργήσουμε τις συνθήκες που θα του
επιτρέψουν να δώσει καρπούς. Για αυτό πιστεύω ότι η τέχνη, σε όλες τις εκφάνσεις της, θα
έπρεπε να αποτελεί την βάση της σχολικής εκπαίδευσης.

"Πιστεύω ότι η τέχνη, σε όλες τις εκφάνσεις της, θα έπρεπε να

αποτελεί την βάση της σχολικής εκπαίδευσης"

Βρίσκετε δίκαιο τον αγώνα που δίνουν οι καλλιτέχνες τελευταία; Συμμετέχετε σε
αυτόν με κάποιον τρόπο;
Στην Ιταλία η μόνη σχολή αναγνωρισμένη από το Κράτος, με πτυχία πανεπιστημιακού
επιπέδου, είναι η Ακαδημία της Ρώμης. Οι τίτλοι των υπόλοιπων σχολών, όσο έγκυρων και
γνωστών κι αν είναι, δεν αναγνωρίζονται σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Ως εκ τούτου,
συμβαίνει συχνά οι σπουδαστές αυτών των σχολών να παρακολουθούν δυο παράλληλες
σταδιοδρομίες, την πανεπιστημιακή και την καλλιτεχνική, με τεράστιες δυσκολίες φυσικά.
Τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Είναι ντροπή, αλλά για εμάς είναι κάτι
το αυτονόητο. Στην Ελλάδα το ζήτημα είναι τεράστιας σημασίας: είναι ξεκάθαρο μήνυμα
προς την προσπάθεια υποβάθμισης της καλλιτεχνικής έκφρασης και διοχετευτεί το
ενδιαφέρον του κόσμου προς τις πιο υλικές πλευρές της ζωής. Αυτό είναι επικίνδυνο, είναι
κάτι που μας μετατρέπει σε καταναλωτές και εργαλεία. Κάτι που μας κάνει λιγότερο
ανθρώπους.

Συνέντευξη στο Νίκο Ελευθερίου!